In het spoor van Fanon - Koen Bogaert
Cuttingedge.be - "Koen Bogaert stimuleert de radicale verbeelding. ... een zowel uitdagend, prikkelend als opmerkelijk vlot lezend boek." - lezen (10/01/2024)
NRC - "Voorzover er in Nederland publieke discussies over dekolonisering zijn, zijn ze doorgaans van afgrijselijk laag intellectueel niveau. Alleen al daarom is Bogaerts boek een welkome bijdrage.” - Lees de 4-sterren recensie van Willem Schinkel (29/06/2023)
De Correspondent - "Wat we kunnen leren van die ándere Franse Revolutie" - Lees of beluister de aflevering van Goede Gesprekken met Lex Bohlmeijer (15/05/2023)
Olivia U. Rutazibwa, docent, London School of Economics and Political Science
"Met In het spoor van Fanon schreef Koen Bogaert een bijzonder boek dat leest als een trein over een van de meest urgente en kapot-geneutraliseerde termen van deze tijd: dekolonisatie. Bogaert trekt resoluut de radicale en revolutionaire kaart en doet een heldere, historisch gedragen versie van (de)kolonisatie uit de doeken die zich niet laat coöpteren. Door het Zwart-humanistisch denken in de kijker te zetten biedt hij bovendien een inspirerend alternatief verbindend verhaal aan waarmee we in deze tijden van verdeel en heers en misery-olympics meteen aan de slag kunnen. In het spoor van Fanon is een welkome duw in de rug voor de vele (vermoeide) anti-racistische, dekoloniale, feministische, klimaat-, antikapitalistische,… activisten. Het is evengoed een top-cadeau voor iedereen die met een beetje interesse naar de wereld kijkt, er positief aan wil bijdragen en zich afvraagt waar (het verhaal) beginnen. Voor iedereen die zich afvraagt of we ons nu op klassenongelijkheid moeten richten of op racisme. Voor elke leerkracht of docent die het over een andere boeg wil gooien. Ik kan dit boek niet warm genoeg aanbevelen en kijk uit naar vertalingen zodat we er ook buiten ons Nederlands taalgebied mee aan de slag kunnen."
Karwan Fatah-Black, historicus
"Het boek van Bogaert schept helderheid in het postkoloniale gesprek. In zijn boek is geen ruimte voor verwarring over wat we bedoelen met dekolonisatie. Dit academische pleidooi is een aanwinst voor onderwijs en onderzoek."
Prof. Dr. Gloria Wekker, auteur van Witte Onschuld. Paradoxen van Kolonialisme en Ras (2017)
"In het spoor van Fanon van Koen Bogaert is een lucide aanwinst. Het is een gepassioneerd en meervoudig geïnformeerd pleidooi voor een radicale herverbeelding voor ons allen, voor de nieuwe mensen die we willen worden, voor een nieuw soort humanisme en een nieuwe orde, waarin we gelijkwaardig met elkaar en met de aarde kunnen samenleven. Het boek behandelt de geschiedenis van de verbanden tussen kolonialisme, kapitalisme en de staat van verschillende West Europese imperiale naties, zoals België, Nederland en Groot Brittannië. En ontmantelt daarbij tegelijkertijd frequente, dominante drogredeneringen, rookgordijnen en dwaallichterij die de witte Westerse zelfgenoegzaamheid aan het oog willen onttrekken."
Uitpers - "Laat me duidelijk zijn: hieronder volgt een bespreking en een kritiek op het boek van Koen Bogaert, maar zijn werkstuk is gewoon schitterend, leerrijk, vlot en toegankelijk geschreven. Dit moet overduidelijk verplichte lectuur worden voor alle jonge mensen die vaak nog denken dat Afrika een land is dat door onze Gutmenschen van de ondergang werd en wordt gered." - lees de bespreking van Francine Mestrum (5/02/2023)
DeWereldMorgen - "Filosoof Wil Heeffer las In het spoor van Fanon, orde, wanorde, dekolonisatie van Koen Bogaert. Dit boek "opent de ogen voor de relatie tussen kolonialisme, kapitalisme, staat en wereldeconomie waarin mensen langzaamaan pionnen worden op het bord van een bestuurselite die het vertrouwen heeft verloren”." - lezen (26/04/2023)
Rachida Lamrabet, auteur
"Met dit boek heeft Koen Bogaert een helder en overzichtelijk boek geschreven over één van de grote modewoorden van de laatste tien jaar in het Westen. Er is geen woord in het antiracisme en het mensenrechtendebat dat zo onschadelijk werd gemaakt als het woord 'dekolonisatie.' Een reusachtige berg van een woord, herleidt tot onschadelijk duintje waar kinderen ravottend vanaf rollen.
Bogaert maakt daar korte metten mee, hij herstelt het belang en zwaarwichtigheid van dit woord door naar de essentie van de betekenis van dit woord te gaan. Hij stelt dat dekolonisatie geen metafoor is, in navolging van wat ook Eve Tuck en Wayne Yang, twee Amerikaanse academici met native roots, in 2012 ook al zeiden in hun tekst 'Decolonisation is not a metaphor’ , Bogaert begint bij het begin want wie dekolonisatie zegt, moet het ook over kolonisatie hebben en dat doet Bogaert ook uitgebreid door de geschiedenis voor ons te analyseren en door te putten uit het belangrijke werk van Frantz Fanon die kolonisatie omschreef als 'naakt geweld'. Bijgevolg kan de tegenbeweging , namelijk dekolonisatie, ook niet anders dan gewelddadig zijn. Als je het meent met dekolonisatie dan moet je aanvaarden dat de orde van de wereld radicaal zal veranderen want net zoals kolonisatie een programma van absolute ontregeling en onrechtvaardigheid is, is dekolonisatie een programma van volledige ontregeling om de rechtvaardigheid te herstellen. Bogaert kadert deze stellingen en toont ook hoe dat naakte geweld van het kolonialisme eruitzag en hoe het er vandaag in onze door het neoliberalisme en kapitalisme gedomineerde wereld nog uitziet, want denken dat we in een gedekoloniseerde wereld leven is redelijk naïef. Wat mij betreft dient dit boek op de leeslijsten van scholen te staan. Ook omwille de verschillende denkers van kleur die Bogaert citeert en aanhaalt om de theorieën en stellingen in zijn boek te onderbouwen. Het is belangrijk dat onze jongeren eindelijk kennis maken met de ideeën van niet-witte wetenschappers en schrijvers. De drogreden dat ze niet bestaan kan nu wel opgeborgen worden. Namen noemen en blijven noemen, dat doet Bogaert.
Dekoloniseren is dus geen wandeling in het park, het is geen slogan waarmee steden, kunstinstellingen en universiteiten uitpakken om aan te tonen dat ze mee zijn met de veranderende tijden. Stuur de steden, universiteiten en kunstinstellingen een exemplaar aub. Dekolonisatie gaat over herstel van inheems leven, respect voor de aarde, het gaat over teruggave van land en gestolen goederen en van de vruchten van die goederen. Het gaat over herverdeling.
Dekolonisatie is dus geen metafoor voor cosmetische dingen die we willen doen om onze samenlevingen 'aangenamer en vriendelijker te maken'. Wie het meent met dekolonisatie moet zonder filter durven kijken naar de gewelddadige en ontwrichtende kolonisatie en haar desastreuze gevolgen erkennen en centraal stellen. Pas dan kan je je een nieuwe wereld verbeelden. En om die nieuwe wereld te verbeelden, grijpt Bogaert terug naar de Haïtiaanse revolutie, een revolutie waarvan haar belang in onze geschiedschrijving onderkend wordt. Deze revolutie toonde aan hoe slachtoffers van het kolonialisme tegelijkertijd de 'bewegers van de geschiedenis' worden en een dekoloniaal verhaal schrijven waar alle mensen, ongeacht kleur of klasse beter van zullen worden.
Bedankt Koen voor dit belangrijke boek."
Prof. dr. Pepijn Brandon, professor of Global Economic and Social History, Vrije Universiteit Amsterdam
"'Dekolonisatie' is uitgegroeid tot een modeterm. Musea, onderwijs- en cultuurinstellingen en zelfs hier en daar een ministerie dekoloniseren er lustig op los. Dat is in zekere zin een buiging naar de kracht van bewegingen zoals Black Lives Matter die de structuren van macht, uitsluiting en racisme uitdagen. Maar het proces van omarming is ook een proces van uitholling, waarin de eis van dekolonisatie van zijn radicale inhoud wordt ontdaan. Koen Bogaert herstelt deze radicale inhoud in ere. Voor hem vereist dekolonisatie niets minder dan systeemverandering. In zijn tour de force langs antikoloniale denkers en bewegingen maakt hij moeiteloos en compromisloos de verbanden zichtbaar tussen de strijd tegen het kolonialisme, zijn erfenissen en hedendaagse verschijningsvormen, mondiaal kapitalisme, racisme en ecologische degradatie. Hij schreef daarmee een boek dat intervenieert in de grote debatten van onze tijd."
Sami Zemni, hoogleraar aan de Universiteit Gent en auteur
"Met goed onderbouwd onderzoek en sterke argumentatie, maakt Koen Bogaert een overtuigende analyse van het koloniale vraagstuk; het belang ervan om het verleden te begrijpen maar ook hoe het vraagstuk nog steeds doorwerkt in onze maatschappij vandaag. Bogaert analyseert niet enkel maar reikt ook pistes voor verandering en verzet aan, kortom voor een ware dekolonisering. Onmisbaar in het publieke debat!"
Karin Amatmoekrim, schrijfster
"Koen Bogaert brengt de verregaande complexiteit van het idee van dekolonisering, ongekend helder voor het voetlicht. Zelden las ik zo’n lucide en tot de verbeelding sprekend overzicht van de relatie tussen kapitalisme en kolonialisme, als In het spoor van Fanon."
Jan Breman, socioloog
"Koen Bogaert heeft gedreven gevolg gegeven aan de noodzaak om te getuigen over wat in de moederlandse geschiedschrijving van het kolonialisme verzwegen bleef."